بقراط، پدر علم پزشکی، گفته است: «بگذار غذا دوای تو باشد و دوا غذای تو.» این جمله نشان میدهد بخش بزرگی از سلامت، از سفره ما آغاز میشود. با این حال زمانی که میل به غذا از بین میرود، این ارتباط میان بدن و تغذیه ضعیف میشود.
بیاشتهایی با گرسنگی فرق دارد؛ گرسنگی نیاز طبیعی بدن به انرژی است، اما اشتها احساسی ذهنی و لذت از خوردن است. گاهی استرس، ناراحتی، استفاده از برخی داروها یا بیماریهای زمینهای باعث کاهش این میل میشود. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، بدن مواد مغذی کافی نمیگیرد و دچار ضعف و بیحالی میشود.
با این حال برای تقویت اشتها، روشهای مختلفی مانند خوردن وعدههای کوچک و پرکالری در طول روز، افزودن ادویههایی مانند زنجبیل و دارچین به غذا، پیادهروی کوتاه پیش از وعده اصلی و دور شدن از استرس وجود دارد. در این مقاله بهصورت علمی دلایل کاهش اشتها و مؤثرترین راههای بازگرداندن میل طبیعی به غذا را بررسی میکنیم. همراه ما باشید.
دلایل شایع کاهش اشتها
کاهش اشتها معمولاً سه دلیل اصلی دارد:
- مشکلات جسمی
- شرایط روحی و روانی
- مصرف بعضی داروها
از نظر جسمی، گاهی بیاشتهایی موقتی است؛ مثل زمانی که سرما میخوریم یا دچار معده درد میشویم. در این شرایط، بدن برای مقابله با بیماری، فعالیت دستگاه گوارش را کند میکند و میل به غذا به طور موقت کم میشود.
اما بعضی بیماریهای مزمن تأثیر طولانیتری دارند. مشکلاتی مثل نارسایی کبد یا کلیه، بیماریهای قلبی، سرطان و اختلالات هورمونی مثل کمکاری تیروئید میتوانند اشتها را برای مدت طولانی کاهش دهند چون تعادل هورمونها و سیگنالهای گرسنگی را در بدن بر هم میزنند.
کمبود برخی مواد مغذی هم در این روند نقش دارد؛ مثلاً کمبود عنصر روی باعث میشود حس چشایی ضعیف شود و طعم غذاها دلنشین نباشد. از طرف دیگر، استرس، اضطراب و افسردگی هم از عوامل مؤثر هستند. زمانی که فشار روانی زیاد است، سطح هورمون کورتیزول بالا میرود و مغز کمتر احساس گرسنگی میکند.
در این بین مصرف بعضی داروها مثل آنتیبیوتیکها، داروهای شیمیدرمانی یا برخی داروهای ضدافسردگی نیز ممکن است حس چشایی را تغییر دهند و میل به غذا را کم کنند. فهمیدن این دلایل کمک میکند تا بتوانید سریعتر راه درست را برای بازگرداندن اشتها پیدا کنید.
تاثیر سبک زندگی و استرس بر اشتها
استرس و کمخوابی دو دشمن پنهان اشتهای طبیعی بدن هستند. وقتی در طول روز تحت فشار زیاد قرار میگیرید یا خواب شبانهتان کم میشود، بدن برای حفظ انرژی خودش را در حالت دفاعی قرار میدهد. در این زمان، دو هورمون به نامهای کورتیزول و آدرنالین در خون بالا میروند تا بدن آماده مقابله با شرایط سخت شود.
این واکنش باعث میشود بدن کارهایی مانند هضم غذا را به تعویق بیندازد، چون در اولویت بقا نیست. به همین دلیل است که هنگام اضطراب یا نگرانی زیاد، حتی اگر برای ساعتها چیزی نخورده باشید، احساس گرسنگی نمیکنید.
پژوهشها نشان میدهد استرس طولانیمدت به باکتریهای مفید روده هم آسیب میزند. این باکتریها مسئول ارسال پیامهای گرسنگی به مغز هستند، پس وقتی تعادلشان به هم میخورد، میل به خوردن کاهش پیدا میکند. مثال سادهاش زمانی است که چند روز پشت سر هم درگیر کار هستید و اشتهایتان ناگهان کم میشود؛ بدون اینکه بیمار باشید.
کمخوابی هم اثر مشابهی دارد. در بدن دو هورمون اصلی اشتها را تنظیم میکنند:
- هورمون گرلین محرک گرسنگی و آغازگر میل به غذا
- هورمون لپتین ایجاد حس سیری و کنترلکننده دریافت غذا
تحقیقات نشان دادهاند کمخوابی این تعادل را برعکس میکند؛ یعنی سطح گرلین پایین میآید و لپتین بالا میرود. به این ترتیب در طول روز کمتر گرسنه میشوید و حتی ممکن است وعدههای غذایی را فراموش کنید.
بهترین غذاها برای تحریک اشتها
برای برگرداندن اشتها، بهتر است غذاهایی انتخاب کنید که هم خوشعطر و خوشطعم باشند و هم بدن را تقویت کنند. اضافه کردن کمی زنجبیل یا دارچین به غذا، یا استفاده از گیاهانی مثل نعناع، ریحان و رزماری میتواند حس بویایی و چشایی را بیدار کند و میل به خوردن را بالا ببرد. حتی بعضی سبزیهای کمی تلخ، مثل کاسنی یا آرگولا، باعث میشوند معده مواد گوارشی بیشتری ترشح کند و هضم، بهتر انجام شود.
اگر خوردن غذای جامد برایتان سخت است، سوپهای رقیق، پوره سیبزمینی یا اسموتیهای میوه گزینههای راحتتری هستند. برای اینکه بدن انرژی کافی بگیرد، میتوانید از خوراکیهای کمحجم و پرکالری استفاده کنید؛ مثل آووکادو، مغزها، دانهها یا مقداری روغن زیتون در سالاد. این خوراکیها هم سبک هستند و هم انرژی زیادی به بدن میرسانند، بدون اینکه احساس سنگینی ایجاد کنند.
مکملها و ویتامینهای مؤثر
وقتی کاهش اشتها به دلیل کمبود مواد مغذی باشد، استفاده از مکملها تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه میتواند به شما کمک کند. بعضی مواد در بدن نقش مستقیمی در کنترل اشتها دارند و کمبود آنها باعث میشود میل به خوردن غذا کم شود.
کمبود عنصر روی باعث میشود حس چشایی و بویایی ضعیف شود و غذاها دیگر مزه خوشایند گذشته را نداشته باشند. مثلاً غذایی که قبلاً خوشمزه بود، حالا بیمزه به نظر میرسد. خوردن مکمل روی زیر نظر پزشک میتواند این مشکل را برطرف کند و اشتها را برگرداند. غذاهایی مثل گوشت قرمز، تخممرغ و مغزها (مثل گردو و بادام) منابع خوب روی هستند.
ویتامینهای گروه B بهویژه ویتامین B1 یا تیامین، در تولید انرژی نقش کلیدی دارند. وقتی مقدارشان در بدن کم میشود، فرد بیشتر احساس خستگی میکند و تمایلش به غذا خوردن پایین میآید. خوردن غذاهای غنی از این ویتامینها مانند حبوبات، غلات کامل و سبزیجات برگ سبز در کنار مکملها (در صورت نیاز) به حفظ انرژی و افزایش اشتها کمک میکنند.
چربیهای مفید امگا ۳ که در ماهیهای چرب مانند سالمون یا ساردین یافت میشوند، خاصیت ضدالتهابی دارند و به تنظیم اشتها کمک میکنند. تحقیقات نشان دادهاند در افرادی که به دلیل التهاب مزمن (مثلاً در بیماران سرطانی یا مبتلا به بیماریهای خودایمنی) با کاهش اشتها روبهرو هستند، مصرف مکمل امگا ۳ باعث بهبود میل به غذا شده است.
در همه این موارد، نکته اصلی رعایت تعادل است. مصرف خودسرانه مکملها نهتنها کمکی نمیکند، بلکه ممکن است ضرر هم داشته باشد. پس اگر گمان میکنید بیاشتهایی شما با کمبود مواد مغذی ارتباط دارد، بهتر است پیش از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید تا با بررسی دقیق، بهترین روش و مقدار مصرف را برایتان مشخص کند.
تغییرات در برنامه غذایی
یکی از مؤثرترین راهکارها برای مقابله با کماشتهایی، بازنگری در الگوی غذا خوردن است. برای فردی که میلی به غذا ندارد، نشستن پشت میز برای خوردن یک وعده غذایی کامل و بزرگ، میتواند بسیار استرسزا و دشوار باشد.
یک راهکار کلیدی در اینجا، جایگزین کردن سه وعده بزرگ با پنج یا شش وعده کوچکتر و سبکتر در طول روز است. این روش فشار را از روی سیستم گوارش برمیدارد، از احساس سنگینی و نفخ جلوگیری میکند و باعث میشود سطح انرژی بدن در طول روز پایدار بماند.
نکته مهم دیگر، افزایش کالری و مواد مغذی بدون افزایش حجم غذاست. این کار به خصوص برای افرادی که سریع سیر میشوند، ایدهآل است. برای مثال، میتوانید به سوپ و آش خود کمی پودر شیر خشک یا خامه اضافه کنید، پوره سیبزمینی را با کره و پنیر غنیتر کنید، یا در اسموتیها و معجونها از کره بادامزمینی، پودر پروتئین، آجیل آسیابشده و دانههایی مثل چیا استفاده کنید.
هرگز وعدههای غذایی، به خصوص صبحانه، را حذف نکنید؛ زیرا این کار متابولیسم بدن را کند کرده و بیاشتهایی را تشدید میکند. حتی اگر گرسنه نیستید، یک وعده کوچک مثل یک لیوان شیر گرم با عسل، یک کاسه کوچک فرنی یا ماست پرچرب با چند تکه میوه، میتواند بدن را برای شروع روز آماده کرده و به تدریج چرخه طبیعی گرسنگی را بازگرداند.
تکنیکهای رفتاری و روانشناختی
اغلب اوقات، مشکل بیاشتهایی ریشه در عوامل روانی و عادات رفتاری دارد؛ بنابراین، تغییر در محیط و ذهنیت شما نسبت به غذا خوردن میتواند تحولی بزرگ ایجاد کند. اولین قدم، ایجاد یک محیط آرام و دلپذیر برای غذا خوردن است.
از خوردن غذا در شرایط استرسزا یا هنگام بحث و جدل پرهیز کنید. سعی کنید وعدههای غذایی را به یک تجربه لذتبخش تبدیل کنید؛ غذا خوردن به همراه خانواده یا دوستان یا حتی تماشای برنامه تلویزیونی مورد علاقهتان حین غذا، میتواند حواس شما را از بیمیلی منحرف کند.
عامل مهم دیگر، ظاهر غذا است. ما قبل از هر چیز با چشمانمان غذا میخوریم. یک بشقاب رنگارنگ و هنرمندانه که با سبزیجات تازه، سسهای رنگی و چیدمان جذاب تزئین شده، میتواند ناخودآگاه اشتها را تحریک کند. علاوه بر این، فعالیت بدنی سبک مانند یک پیادهروی کوتاه (حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از غذا) به طور طبیعی احساس گرسنگی را افزایش میدهد.
همچنین یادتان باشد که ایجاد یک برنامه غذایی منظم و پایبندی به آن، بدن شما را شرطی میکند تا در ساعات مشخصی منتظر دریافت غذا باشد و سیگنالهای گرسنگی را به موقع ارسال کند. این نظم، ریتم طبیعی بدن را بازیابی کرده و به جنگ بیاشتهایی میرود.
نوشیدنیهای افزایشدهنده اشتها
وقتی اشتها کم میشود و خوردن غذا سخت به نظر میرسد، نوشیدنیهای مغذی میتوانند کمک بزرگی باشند. این نوشیدنیها سبک هستند اما مواد زیادی را به بدن میرسانند. مثال خوب آن، نوشیدنیهای میوهای هستند؛ چون بهراحتی میشود میوه، سبزی، پروتئین و چربیهای مفید را در یک لیوان با هم ترکیب کرد.
مثلاً ترکیب موز، توتفرنگی، کمی اسفناج و ماست ساده به همراه چند تکه آووکادو یا دانههای مغذی، نوشیدنی خوشطعم و انرژیزا میسازد. خوردن چنین نوشیدنیهایی زمانی که میل به غذای جامد ندارید، هم انرژی شما را بالا میبرد و هم حس گرسنگی را برمیگرداند.
شیر کامل، نوشیدنیهای پروتئینی و آب میوه طبیعی نیز گزینههایی مؤثر هستند. مثلاً ترکیب شیر با موز و مقدار کمی عسل میان وعدهای سبک و مقوی است که بدون احساس سنگینی، انرژی بدن را تأمین میکند.
در کنار این نوشیدنیها، دمنوشهای گیاهی هم میتوانند اشتها را بهتر کنند. مثلاً نوشیدنی زنجبیل معده را گرم و برای غذا خوردن آماده میکند و دمنوش نعناع احساس نفخ و سنگینی را کمتر میکند. نوشیدن این دمنوشها پیش از وعدههای اصلی، روشی ساده و طبیعی برای برگرداندن اشتها است. شاید معمولی به نظر برسند، اما همین نوشیدنیهای ساده میتوانند در روزهایی که میلی به غذا ندارید، نقطه آغاز بازگشت به تغذیه طبیعی باشند.
افزایش اشتها در کودکان و سالمندان
کماشتهایی در دوران کودکی معمولاً طبیعی است و اغلب بخشی از رشد آنها به حساب میآید. اما اگر کودک مدت طولانی وزن نمیگیرد یا رشدش کند میشود، باید بیشتر دقت کرد. در چنین شرایطی نباید غذا خوردن برای او به اجبار یا تنش تبدیل شود، چون معمولاً نتیجه معکوس دارد.
بهتر است کودک در کارهای مربوط به غذا مثل خرید، شستن سبزیها یا چیدن سفره شرکت داشته باشد تا احساس کند در تصمیمگیری نقش دارد. شکل و ظاهر غذا هم اهمیت زیادی دارد. مثلاً میشود با برشهای خیار و گوجه یک صورت خندان روی بشقاب درست کرد یا وعده را در ظرفی رنگی و جذاب سرو کرد.
پیشنهاد دادن گزینههای ساده مثل «آبلیمو میخواهی یا ماست؟» باعث میشود کودک خودش انتخاب کند و با علاقه بیشتری بخورد. در کل مهم است که تجربه غذا خوردن برای او لذتبخش و بدون استرس باشد.
کاهش اشتها در سالمندان هم بسیار رایج است و دلایل متعددی دارد. با بالا رفتن سن، حس چشایی و بویایی ضعیفتر میشود، داروهای مصرفی زیاد میشوند و مشکلاتی مثل دندان درد یا خشکی دهان میتواند غذا خوردن را دشوار کند.
در این حالت، غذا باید نرم باشد تا راحت جویده شود و طعمش قوی باشد. استفاده از ادویههایی مثل دارچین، زردچوبه و سبزیهای خوشبو غذا را خوشمزهتر میکند. میتوان کمی آب مرغ یا روغن زیتون به غذا اضافه کرد تا نرمتر و خوردنش آسانتر شود.
احساس تنهایی هم از دلایل مهم کماشتهایی در سالمندان است. تحقیقات نشان دادهاند افرادی که در جمع غذا میخورند، نسبت به کسانی که تنها هستند، تمایل بیشتری به خوردن دارند. تشویق سالمندان به صرف غذا کنار خانواده یا دوستان، یا در مراکز مخصوص سالمندان، میتواند اشتهایشان را افزایش دهد و حس بهتری به آنها بدهد. درواقع، برای آنها غذا خوردن فقط دریافت انرژی نیست، فرصتی برای دیدن دیگران و ارتباط گرفتن است.
چه زمانی برای کاهش اشتها باید به پزشک مراجعه کرد؟
کماشتهایی در بیشتر مواقع موقتی است و میتواند به خاطر خستگی، استرس یا خواب ناکافی باشد. در چنین شرایطی، با کمی استراحت، خواب منظم و تغذیه درست، اشتها به حالت طبیعی برمیگردد. اما اگر بیاشتهایی ادامه پیدا کند یا با علائم دیگری همراه شود، باید جدی گرفته شود. مثلاً اگر وزن بدن بدون رژیم یا فعالیت خاصی کاهش پیدا کند، این موضوع نشان میدهد که بدن در حال هشدار دادن است.
همچنین اگر کماشتهایی بیش از دو هفته طول بکشد یا همراه با علائمی مثل خستگی زیاد، تب، تنگی نفس، دردهای بیدلیل یا تغییر در عملکرد رودهها مثل اسهال و یبوست طولانی باشد، نیاز به بررسی پزشکی دارد. سختی در بلع غذا یا بیمیلی ناگهانی به غذاهای دلخواه هم نشانههایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.
پزشک با پرسیدن چند سؤال درباره سبک زندگی، عادتهای غذایی و انجام چند آزمایش ساده میتواند دلیل اصلی را پیدا کند. گاهی مشکل چیز پیچیدهای نیست؛ مثلاً کمبود ویتامین یا اختلال گوارشی خفیف میتواند عامل اصلی باشد و با درمان کوتاهمدت برطرف شود.
اما در بعضی موارد، بیاشتهایی میتواند نشانه مشکلات جدیتری باشد، مانند کمخونی شدید یا اختلالات متابولیکی. مراجعه زودهنگام به پزشک این فرصت را میدهد که اگر مسئلهای وجود دارد، سریعتر شناسایی و درمان شود. یکی از مهمترین جنبههای مدیریت اختلالات متابولیک، رعایت رژیم کنترل دیابت مناسب است که علاوه بر حفظ سطح قند خون، به پیشگیری از کاهش اشتها و مشکلات تغذیهای کمک میکند. آگاهی و توجه به علائم بدن همیشه بهترین راه برای پیشگیری از مشکلات بزرگتر است.
نمونه برنامه غذایی مخصوص افزایش اشتها
وقتی میل به غذا کم میشود، بسیاری از افراد از خوردن وعدههای معمول فرار میکنند، چون احساس سنگینی یا دلزدگی دارند. در چنین زمانهایی، تغییر در شیوه غذا خوردن میتواند خیلی مؤثر باشد. بهجای سه وعده بزرگ در روز، بهتر است چند وعده کوچکتر و سبکتر بخورید تا معده فشار نیاورد و بدن بهآرامی دوباره اشتها پیدا کند.
مثلاً میتوانید بین وعدههای اصلی میانوعدههایی مانند میوه، ماست، مغزها یا سوپهای ساده را قرار دهید. این روش باعث میشود معده مدت زیادی خالی نماند و حس گرسنگی طبیعی به مرور بازگردد.
در ادامه، نمونهای از یک برنامه روزانه را میبینید که با وعدههای کوچک، متنوع و مغذی طراحی شده تا به بدن انرژی کافی برسد و غذا خوردن برایتان سادهتر و خوشایندتر شود:
| زمان مصرف | وعده غذایی | ترکیب پیشنهادی | توضیح و نکته |
| ۷ صبح (صبحانه) | اسموتی مغذی | موز، کمی اسفناج، پودر پروتئین، کره بادامزمینی و شیر کامل | اسموتیها انرژی زیادی دارند ولی سنگین نیستند. افزودن کره بادامزمینی یا شیر کامل کالری و طعم بهتری ایجاد میکند. |
| ۱۰ صبح (میانوعده صبح) | ماست و مغزها | ماست پرچرب به همراه گردو و کمی عسل | ترکیبی پرکالری و خوشطعم است که در عین سبکی، پروتئین و چربی مفید بدن را تأمین میکند. |
| ۱ ظهر (ناهار) | سینه مرغ گریل شده و پوره سیبزمینی | مرغ گریل شده + پوره سیبزمینی مخلوط با کره و پنیر | غذاهای نرم و غنی از پروتئین و چربی سالم اشتها را تحریک میکنند و هضم آسانی دارند. |
| ۴ عصر (میانوعده عصر) | میوه و لبنیات | تکههای سیب یا گلابی همراه با پنیر | میوههای تازه همراه با لبنیات سبک میانوعدهای طبیعی و مغذی هستند که قند و پروتئین را متعادل میکنند. |
| ۷ شب (شام) | سوپ عدس و نان سبوسدار | سوپ عدس غلیظ + نان با روغن زیتون | وعدهای گرم، سبک و سرشار از فیبر و آهن که برای هضم شبانه مناسب است. |
| ۱۰ شب (قبل از خواب) | نوشیدنی آرامبخش | شیر گرم یا چند تکه شکلات تلخ | شیر گرم به آرامش و خواب راحت کمک میکند و کالری کافی برای شب را فراهم میکند. |
از بیاشتهایی تا تعادل دوباره
میل به غذا چیزی نیست که با یک توصیه یا تغییر سریع برگردد. بدن برای هماهنگ شدن با تغییرات جدید به زمان و توجه نیاز دارد. اگر مدتی است علاقهتان به غذا کم شده، بدانید که قابل حل است؛ فقط باید ریشه آن را پیدا کنید و مرحلهبهمرحله پیش بروید.
تغذیه منظم، خواب کافی، کم کردن استرس و رسیدگی به سلامت روان از مهمترین قدمها هستند. بیاشتهایی درواقع پیامی از بدن است که میخواهد بگوید جایی از تعادل خارج شدهاید. با گوش دادن به این پیام و به کار گرفتن راهکارهای ساده اما مداوم، دوباره میشود از غذا خوردن لذت برد و انرژی را به بدن برگرداند.
شما چه تجربهای در این زمینه دارید؟ آیا روش یا تغییری بوده که به افزایش اشتها یا بهبود تغذیهتان کمک کرده باشد؟ تجربهتان را در بخش دیدگاهها بنویسید تا دیگران هم از آن استفاده کنند.
سؤالات متداول
چه عواملی باعث کاهش اشتها میشوند؟
کاهش اشتها میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. بیماریهای جسمی مثل عفونت یا مشکلات گوارشی، مسائل روحی مانند استرس و افسردگی، مصرف بعضی داروها، کمبود مواد مغذی مثل روی و تغییرات هورمونی از عوامل اصلی آن هستند.
آیا مکمل یا داروی خاصی برای افزایش اشتها وجود دارد؟
بله در صورت کمبود مواد مغذی، مکملهایی مثل روی، ویتامینهای گروه B و روغن ماهی میتوانند به افزایش اشتها کمک کنند. داروهای اشتهاآور هم وجود دارند، اما فقط باید با تجویز و نظارت پزشک استفاده شوند، چون معمولاً برای شرایط خاص تجویز میشوند.
کماشتهایی در کودکان را چگونه درمان کنیم؟
به کودک برای خوردن غذا فشار نیاورید. وعدهها را سبک و مغذی تنظیم کنید تا راحتتر بخورد. فرصتی بدهید تا در تهیه غذا سهم داشته باشد و حس دلخواهبودن غذا در او تقویت شود. فضای میز را شاد نگه دارید تا زمان صرف غذا خوش بگذرد. اگر همراه با کماشتهایی، رشد او هم کند پیش رفت، موضوع را با پزشک کودکان مطرح کنید.
چگونه اشتها را به طور طبیعی بالا ببریم؟
چند وعده کوچک در روز بخورید، از ادویهها و عطرهای خوشبو در غذا استفاده کنید، قبل از غذا کمی تحرک داشته باشید، استرس را کم کنید، خواب کافی داشته باشید و در محیطی آرام غذا بخورید.
آیا کمخوابی یا استرس باعث کاهش اشتها میشود؟
بله استرس با افزایش هورمون کورتیزول، کار دستگاه گوارش را مختل میکند. کمخوابی هم تعادل هورمونهای گرسنگی را بر هم میزند و باعث کاهش اشتها میشود.
بهترین ویتامین برای افزایش اشتها چیست؟
هیچ ویتامینی وجود ندارد که بهتنهایی اشتها را زیاد کند، چون دلیل کماشتهایی در هر فرد فرق دارد. با این حال، ویتامین B1 به بدن انرژی میدهد و روی (زینک) باعث میشود حس چشایی و بویایی درست کار کند. هر دوی این مواد به حفظ و برگشت اشتها کمک میکنند.
آیا افزایش اشتها به افزایش وزن منجر میشود؟
در بیشتر مواقع با افزایش اشتها وزن هم بالا میرود. هدف از این کار در افراد لاغر یا دچار سوءتغذیه، رسیدن به وزن سالم است. اگر نمیخواهید چاق شوید، بهتر است غذاهای مغذی ولی کمکالری بخورید.
در چه شرایطی کاهش اشتها خطرناک است؟
اگر بیاشتهایی با کاهش وزن، خستگی زیاد، تب یا درد همراه باشد یا چند هفته بدون دلیل ادامه پیدا کند، ممکن است نشانه بیماری جدی باشد و لازم است سریعتر توسط پزشک بررسی شود.
آیا دمنوش یا نوشیدنی خاصی برای تحریک اشتها وجود دارد؟
بله دمنوشهایی مثل زنجبیل، نعناع و بابونه به هضم بهتر و افزایش اشتها کمک میکنند. نوشیدنیهای مغذی مانند اسموتی و شیک هم با رساندن کالری بیشتر به بدن، اشتها را بالا میبرند.
